مغالطه قیاس مع الفارق یا مقایسه ناقص

مقایسه مع الفارق یا ناقص زمانی اتفاق می‌افتد که دو چیز را که واقعاً به هم مرتبط نیستند با هم مقایسه می‌کنند تا چیزی جذاب‌تر از آنچه هست به نظر بیاید. همین طور زمانی اتفاق می افتد که نتیجه گیری با اطلاعات ناقص انجام شود.

نمونه ای از مقایسه ناقص یا قیاس مع الفارق

قند هویج بسیار کمتر از یک گالن شربت شکلات است.

یا کلم بروکلی به میزان قابل توجهی چربی کمتری نسبت به آب نبات دارد!

در مثال کلم بروکلی، در حالی که هر دو کلم بروکلی و آب نبات را می توان میان وعده در نظر گرفت، مقایسه این دو از نظر محتوای چربی و نادیده گرفتن تفاوت قابل توجه طعم، منجر به مقایسه نادرست می شود.

اسامی دیگر: مقایسه بد، مقایسه غلط، مقایسه نامنسجم

تنها حالت استثنای آن هم این است که گاهی مقایسه ناپذیری دو چیز کار سختی است و مناقشه برانگیز می شود.

مقایسه نامنسجم (inconsistent comparison): وقتی چیزی به روش های مختلف با چندین چیز مقایسه می شود، این تصور را ایجاد می کند که آنچه مقایسه می شود بسیار بهتر یا بدتر از آنچه هست است. به عنوان مثال:

قاتل سریالی تد باندی خیلی بد نبود. او کودکانی مانند لوئیس گاراویتو را نکشته، تقریباً به اندازه هیتلر مردم را نکشته است و بسیار مهربانتر از شیطان است.

توضیح تکمیلی:

مغالطه قیاس مع الفارق یک مغالطه منطقی است که زمانی رخ می دهد که دو شی با هم مقایسه شوند، اما یک یا چند جنبه مهم مقایسه کنار گذاشته شود. این مسئله می تواند منجر به مقایسه نادرست یا گمراه کننده شود، زیرا تمام اطلاعات مربوطه را در نظر نمی گیرد. از این مغالطه می توان طوری استفاده کرد تا یک نکته قوی تر یا معتبرتر از آنچه هست به نظر برسد.

برای مثال، یک سیاستمدار ممکن است این استدلال را مطرح کند که افزایش مالیات بر ثروتمندان به کاهش فقر کمک می کند. اگرچه این ممکن است درست باشد، اما مقایسه ناقصی است زیرا عوامل دیگری مانند تأثیرات افزایش مالیات بر اقتصاد یا پتانسیل ثروتمندان برای انتقال پول خود به جای دیگر را در نظر نمی گیرد.

از قیاس مع الفارق نیز می توان برای نتیجه گیری نادرست در مورد یک موقعیت استفاده کرد. به عنوان مثال، شخصی ممکن است بگوید دلیل شکست تیمش این است که تیم دیگر مهارت بیشتری داشت. در حالی که این می تواند درست باشد، یک مقایسه دقیق باید عوامل دیگری مانند آمادگی، عملکرد و استراتژی تیم را در نظر بگیرد.

مغالطه مقایسه ناقص یک اشتباه منطقی مهم است که باید از آن آگاه بود، زیرا می تواند منجر به نتیجه گیری های نادرست و فرضیات نادرست شود. مهم است که هنگام مقایسه از تمام اطلاعات مرتبط آگاه باشید و همه عوامل احتمالی را که می تواند بر نتیجه تأثیر بگذارد در نظر بگیرید. این کمک می کند تا اطمینان حاصل شود که هر مقایسه دقیق و کامل است. خلاصه: از مقایسه خیلی بااحتیاط باید برای استدلال استفاده کرد.

مطالب مرتبط مفید

مغالطه توسل به اکثریت (Bandwagon)

مغالطه حمله شخصی

مغالطه حکایتی