افعال معلوم و مجهول

مثال “من (I) الان بستنی می خواهم” را در نظر بگیرید. کاملا شفاف و مشخص است – فورا متوجه می شوید که فاعل I مفعولی می خواهد (یعنی بستنی). حالا جمله را جوری بازچینی کنید که مفعول در جای فاعل بیاید: “بستنی الان توسط من خواسته می شود”. نه تنها بلندتر شده بلکه لحن دورتر (از فرد انجام دهنده) و عجیب غریب تری پیدا کرده.

این دو جمله بالا مثال هایی از افعال معلوم و مجهول هستند. یک سری از نوشتارها خیلی با حالت معلوم عجین هستند، در حالی که مجهول برای یک سری انواع نوشتار بهترین گزینه است. درک این که چطور، کی و چرا باید هر کدام را استفاده کنید کلید یک نویسنده یا گوینده قهار است.

حالت معلوم و مجهول چیست و کارکردهای مختلف آن ها چیست؟

در حالت معلوم، فاعل انجام دهنده کار است:

سگ توپ را تعقیب می کند.

دقت کنید که چطور فاعل، سگ، دارد کار را که تعقیب کردن است روی هدف که توپ است انجام می دهد. این مثال ساده و سرراستی از حالت معلوم است.

در حالت مجهول، هدف کار یعنی توپ در اول جمله می آید تا به عنوان تمرکز اصلی جمله نقشش را ایفا کند. جمله معکوس می شود و حالا توسط فعل کار روی فاعل انجام می شود. یعنی فاعل دیگر غیرفعال و دورشده است:

توپ دارد توسط سگ تعقیب می شود.

دقت کنید که هیچ کدام بر دیگری برتری ندارند و هر کدام مناسب یک جور نوشتار است. دلیلی وجود دارد که (حالات) anchor اخبار انگار از داستان هایی که گزارش می کنند دور است: یعنی اغلب از مجهول استفاده می کنند. دلیلی باز هم وجود دارد که نویسندگانی که نظر شخصی ارائه می دهند خیلی نسبت به موضع خود مطمئن هستند: آن ها معمولا از حالت معلوم استفاده می کنند.

اگرچه ایده ای که معلمان مرتبا به دانش آموزانشان گوشزد می کنند تا از مجهول پرهیز کنند، اما حقیقت این است که مجهول واقعا کاربردهای خاص خودش را دارد. در ادامه آموزش خواهیم دید. این نکته را ویدئویی آموزشی لحن جملات مقاله نویسی نیز متذکر شده ایم. منتهی فعلا می خواهیم ببینیم چطور معلوم و مجهول را در نوشتار خودتان و کارهای دیگران تشخیص دهید.

حالت معلوم

همان طور که آموختیم، در حالت معلوم، فاعل جمله کار را انجام می دهد. مثال های معلوم:

علی تماشای پرندگان را دوست دارد.

او عاشق سپیده دم است.

فارغ از این که چه فعلی استفاده می کنید، ساختاربندی جمله تان به صورتی که فاعل انجام دهنده کار باشد مبین حالت معلوم است.

حالت معلوم لحنی مستقیم و شفاف دارد. از آن وقتی استفاده کنید که می خواهید خواننده روی فاعل جمله و کاری که انجام دهد تمرکز کند، در حالی که هدف کار خیلی مهم نیست.

حالت مجهول

در حالت مجهول، هدف کار تمرکز اصلی است و فعل روی فاعل کار انجام می دهد. یا در حالت مجهول، فاعل توسط فعل مورد عمل قرار می گیرد. هر جمله مجهولی دو فعل دارد:

• فرم صرف شده “to be”
• قسمت سوم فعل اصلی جمله

نگاهی به مثال های قبلی بیاندازید، که حالا مجهول نوشته شده اند:

تماشای پرندگان توسط علی دوست داشته می شود.

سپیده دم مورد عشق اوست!

دقت کنید که چطور هدف های کار – هم چنین مفعول های مستقیم جملات – حالا مورد تمرکز اصلی هستند. الان دیگر جملات فرم صرف شده “to be” یعنی is و قسمت سوم فعل اصلی یعنی liked/loved را دارند. اغلب اوقات جملات مجهول بلندتر هستند چون طبیعتا کلمات بیشتری مثل حرف اضافه دارند. به مثال مجهول زیر دقت کنید:

Summer break is loved by my friends.: is صرف شده to be   /    loved: قسمت سوم love  /    by: حرف اضافه

اما جملات نوشته شده به حالت مجهول لزوما نیازی به حرف اضافه ندارند: مثال:

چک پرداخت شد. (was paid)

او به یاد خواند ماند.(will be remembered)

فیلیپین به خاطر تنوع دریایی اش معروف است. (is known for its…)

مجهول لحن ملایم تری نسبت به معلوم دارد. گاها نوشتار شما به این حالت احتیاج دارد مثل وقتی که می خواهید خواننده تان روی کار در حال توصیف یا هدف کار تمرکز کند و نه فرد یا چیز انجام دهنده کار. برای همین است که مجهول در گزارشات آزمایشگاهی خیلی پر استفاده است چون نوعی عینیت علمی را می رساند (با به حداقل رساندن تمرکز روی انجام دهنده کار).

استفاده از معلوم و مجهول

اگرچه شاید به شما گفته باشند نوشتن مجهول بد است، اما قضیه خیلی پیچیده تر از این حرفاست. برای اکثر نوشتارهایتان مثل ایمیل، بلاگ، پست (شبکه های اجتماعی) و خیلی از انشاها، معلوم حالت موثرتری برای رساندن ایده ها، موضوعات و حقایقی است که می خواهید بیان کنید.

اما در یک سری از انواع نوشتار، مجهول ضروری است. دقت کنید که چطور گزارشات جدید درباره جرایم و تصادفات اصولا به صورت مجهول نوشته می شوند:

ماشینی دیشب در خیابان … خراب شد. (was broken)

پول نقد از صندوق دزدیده شد (was stolen)

در این انواع گزارشات، حالت مجهول معمولا برای تاکید روی عملی استفاده می شود که اتفاق افتاده و نه فرد یا گروهی که کار را انجام داده اند. دلیلش اغلب این است که خاطی یا مجرم شناخته شده نیست یا گناهکار شناخته نشده.

انواع نوشتار دیگری هم  وجود دارد که خود کار و نه انجام دهنده آن، تمرکز اصلی جمله است. مثالهایش گزارشات علمی و در برخی موارد گزارشات تاریخی است. این موارد از مجهول استفاده می کنند تا تمرکز خواننده را روی آن چه که انجام شده یا در حال انجام است متمرکز کند. مثال:

موش ها در قفس قرار داده شدند. (we placed)

فرماندار در خانه دولت معارفه شد (was inaugurated)

دقت کنید که چطور در هر دو مثال بالا، انجام دهنده کار مشخص نشده. دلیلش این است که یا خودبخود از مفهوم جمله معلوم است یا مهم نیست. در مثال اول، دانشمند انجام دهنده آزمایش کسی است که موش را در قفس گذاشته و در مورد دوم، کسانی که جشن معارفه را برگزار کرده اند اهمیت خاصی در بیان جمله ندارند.

چطور مجهول را به معلوم تبدیل کنیم؟

بعد از آن که پیش نویس اول کارتان را تمام کردید، آن را کامل بخوانید. حتی بد نیست بلند نیست و ببینید چطور به نظرتان می آید. با خواندن و گوش کردن به کار خودتان، می توانید جملات عجیب و غریب (awkward) و جمله بندی های ناواضح را بفهمید و آن ها را علامت گذاری کنید تا در ویرایش کار، اصلاحشان کنید. همین طور خواهید فهمید کجا معلوم و کجا مجهول به کار برده اید، و چطور لحن کارتان را به طور کلی عوض می کنند.

فرض کنیم چند مورد مجهول را در انشای استدلالی خودتان پیدا کرده اید:

More flexible scheduling options are deserved by students. Significant amounts of tuition are paid to the university every year, and many feel the level of service being paid for by students is not being received

می بینید که چطور این جملات انگار دور موضوع می رقصند تا این که بخواهند مستقیم و سرضرب به آن بپردازند. در واقع نویسنده لحن متقاعدکننده ای ندارد اما می تواند با تبدیل آن به حالت معلوم، اثرگذاری اش را بهبود ببخشد.

جمله به جمله، ببینید که چه کسی یا چه چیزی دارد کار را انجام می دهد و آن را فاعل جمله اصلاح شده قرار دهید. در جمله اول، فاعل را بنویسید students چون اوست که دارد کار را انجام می دهد. فعل اصلی در این جمله deserve است و هدف more flexible scheduling options است که مفعول مستقیم جمله جدیدتان خواهد شد. حالا که این موارد را شناسایی کردید، جمله را طوری بازچینی کنید که فاعل حالا مستقیما انجام دهنده فاعل باشد. در حالت معلوم، این جمله به صورت زیر خواهد بود:

Students deserve more flexible scheduling options. 

می بینید که چطور این نسخه مستقیما سر اصل مطلب می رود؟ کاری می کند که نویسنده هم اعتماد به نفس بیشتری داشته باشد که خیلی در نوشتار استدلالی مهم است. حالا هم جمله دوم را به معلوم تبدیل می کنیم:

Students pay a significant amount of tuition to the university every year, and many feel they aren’t receiving the level of service they’re paying for.

همان طور که از جمله ترکیبی بالا می بینید، می توانید هر نوع جمله ای را به معلوم یا مجهول بنویسید به شرط آن که جمله یک فعل متعدی داشته باشد (فعل مفعول دار). چه جمله ساده چه پیچیده باشد، می توانید با صرفا بازچینی آن لحنش را خیلی عوض کنید. این یکی از تکنیک های اصلی رفع سرقت ادبی برای انواع نوشتار مثل مقالات علمی است.

اگر مطمئن نیستید که مثلا فلان جمله آیا معلوم است یا مجهول (منظور این که معلوم یا مجهول به نظر می آید)، از قواعد اشاره شده در بالا استفاده کنید تا راحت متوجه شوید. مهم ترین نشانه در مجهول فرم “to be” است که بعد از آن قسمت سوم فعل آمده. از آن طرف، قرار نیست همه جملات مجهول انجام دهنده کار را مشخص کنند، اما اگر این طور بود، اصولا حرف اضافه by خیلی تعیین کننده است.

مثال های بیشتر معلوم و مجهول

معلوم: آیا حمید قرار است امروز ما را ملاقات کند؟

مجهول: آیا امروز ما توسط حمید ملاقات می شویم؟

همان طور که می بینید، جملات سوالی را می توانید به راحتی به هر دو صورت معلوم و مجهول بنویسید. اما جملات امری و تعجبی اصولا به صورت معلوم نوشته می شوند:

معلوم: لطفا کفش هایتان را قبل از ورود به خانه من دربیاورید.

مجهول: کفش ها باید قبل از ورود به خانه درآورده شوند.

معلوم: در را قفل کن!

مجهول: در باید قفل شود!

دقت می کنید که چطور در جفت اول، حالت مجهول بیشتر حس پیشنهاد می دهد؟ در جفت دوم، حالت مجهول کلا رسمی تر شده و دیگر اثری از امر در آن وجود ندارد.

مثال جالب بعدی:

معلوم: من محلول را داخل بشر ریختم و تا 100 درجه گرمش کردم.

مجهول: محلول در بشر ریخته شده و تا 100 درجه گرم شد.

در جفت بالا، تقریبا همیشه مجهول قابل استفاده است و اصلا در گزارشات علمی وقتی که رویه ای را توصیف می کنیم، معلوم استفاده نمی کنیم.

سوالات رایج معلوم و مجهول

مهم ترین تفاوت معلوم و مجهول چیست؟

این است که حالت معلوم شفاف تر و مستقیم تر است در حالی که مجهول پیچیده تر بوده و کمی حس دور بودن (انجام عمل) منتقل می کند.

تبدیل مجهول به معلوم چگونه است؟

اول تعیین کنید چه کسی واقعا در این جمله انجام دهنده کار است. سپس جمله را طوری بازنویسی کنید که انجام دهنده تمرکز اصلی را به خودش اختصاص دهد که مشخصا فعلی را انجام می دهد که روی مفعول مستقیم انجام شده.

مجهول: رقص سالسا همیشه مورد عشق و علاقه اجتماع ما بوده.

معلوم: اجتماع ما همیشه رقص سالسا را دوست داشته.

مطالب مرتبط مفید

همه چیز درباره تفاوت انگلیسی بریتانیایی و آمریکایی

شروع مقاله نویسی

آموزش نوشتن بحث مقاله